Israel

O Estau d'Israel (en hebreu יִשְרָאֵל‎, Yisra'el, en arabe إسرائيل, Isrā'īl, oficialment Estau d'Israel, מְדִינַת יִשְרָאֵל, Medinat Yisra'el; en arabe: دَوْلَةْ إِسْرَائِيل, Dawlat Isrā'īl), ye un país d'Asia que situau a o canto d'a mar Mediterrania, en a zona conoixida como Orient Meyo. Dende a suya creyación en 1948 por a Organización d'as Nacions Unidas, l'estau d'Israel s'autodefine como l'estau d'os pueblo chodigo y como hereu d'o reino d'Israel de que en charra a Biblia, amás de como hereu d'o reino de Chudea. Muga a lo norte con o Liban y Siria, a l'este con Chordania y Cischordania, a l'ueste con a mar Mediterrania y a lo sud con o golfo d'Aqaba (Mar Roya) y Echipto. Amás, tien costas en a mar Muerta y tamién en a mar de Galilea, que son en realidat dos lacos interiors. A suya población ye de 8.502.900 habitants (2016) en una superficie de 20.770 km², con una densidat de población de 387,63 hab/km². O país ye independient dende o 14 de mayo de 1948, y declara tener como a suya capital a ciudat de Cherusalem, feito no reconoixito por a comunidat internacional, que considera que a capital d'Israel ye a ciudat de Tel Aviv, que ye tamién a mayor ciudat (encara que en sería Cherusalem seguntes as afirmacions israelianas) y o centro financiero d'o país. Israel ye miembro d'a Organización d'as Nacions Unidas. Cuan o país proclamó a suya independencia (d'antis mas feba parte d'o Mandato britanico de Palestina), prencipió una guerra con a población arabe (os palestins) y con os países arabes mugants, que no acceptaban pas a partición de Palestina establida por a ONU entre arabes y chodigos. En a Guerra Arabe-israelina de 1948 y en as guerras posteriors, Israel ocupó territorios que perteneixeban, seguntes os plans de partición establitos por a Organización d'as Nacions Unidas, a os palestins, u mesmo a países mugants, como ye o caso d'o Golán, un territorio que fa parte de Siria y que Israel diz que fa parte d'o suyo territorio. En l'actualidat, Israel controla os territorios de Cischordania, Gaza y o Golán. O conflicto israelo-palestinián ye uno d'os prencipals problemas d'Israel. Encara que a mayor parte d'os ciudadans israelins practican o chudaísmo, tamién i viven comunidaz musulmanas, cristianas, drusas y samaritanas. O país ye o solo país d'o mundo a on o chudaísmo ye a relichión d'a mayor parti d'a población, estndo a relichión d'alto u baixo o 80% d'a poblacón israelina. Israel tien dos luengas oficials, l'hebreu y l'arabe. Politicament, Israel s'articula como una democracia parlamentaria en un rechimen de gubierno republicano, en o cual bi ha un president con funcions mas que mas representativas y un primer ministro qui, como s'escayece en os rechimens parlamentarios, controla l'acción de gubierno y responde debant d'o Parlamento. Antiparte, o poder chudicial ye exercito por a Cort Suprema d'Israel, que ye a mas alta instancia chudicial d'o país y tien a función d'o control de constitucionalidat d'as leis y tamién d'o control churisdiccional d'as decisions d'opoder executivo. A economía d'Israel ye a economía mas desembolicada d'a suya redolada, estando a 41ena economía mundial, estando o suyo producto interior bruto per capita uno d'os mas elevaus d'a suya redolada. En 2010 o país s'integró en a OCDE.